İnsanlık tarihi, sayısız çatışma, savaş ve siyasi gerilimle doludur. Ancak, 335 yıl boyunca resmi olarak sürdüğü iddia edilen bir savaş, tarih meraklılarını ve akademisyenleri şaşkınlığa uğratmıştır. Hollanda Cumhuriyeti ile İngiltere’ye bağlı Scilly Adaları arasında 1651’de başladığı ve 1986’da sona erdiği iddia edilen bu savaş, “tarihin en uzun savaşı” olarak anılır. Peki bu iddia ne kadar gerçekçi? Bu makalede, söz konusu savaşın tarihsel kökenlerini, arka planını, hukuki boyutlarını ve akademik tartışmaları detaylı bir şekilde ele alacağız.
1651 Yılına Giden Yol
Söz konusu savaşın kökenleri, İngiliz İç Savaşı‘na (1642-1651) dayanır. İç savaş sırasında, Parlamento yanlıları (Roundheads) ile Kral I. Charles’ın destekçileri (Royalists) arasındaki çatışmalar, İngiltere’nin siyasi ve ekonomik dengelerini alt üst etmişti. Royalists’ler, 1648’de iç savaşın son evrelerinde stratejik bir hamleyle Scilly Adaları’na çekilmişti. Bu adalar, İngiltere’nin güneybatı kıyılarında yer alan ve o dönemde deniz ticaret yolları için kritik öneme sahip bir konumdaydı.
Hollanda Cumhuriyeti, İngiliz Parlamentosu’nu destekliyordu çünkü İngiltere’deki istikrarsızlık, Hollanda ticaret gemilerini hedef alan Royalists’lerin korsan saldırılarına yol açmıştı. Hollandalı Amiral Maarten Tromp, 1651’de Scilly Adaları’na bir ültimatom göndererek, Royalists’lerin Hollanda gemilerine saldırmasını durdurmalarını ve tazminat ödemelerini talep etti. Talepler karşılanmayınca, Hollanda Cumhuriyeti resmen savaş ilan etti. Ancak, bu ilanın ne İngiliz Parlamentosu ne de Scilly Adaları’ndaki Royalists’ler tarafından ciddiye alındığına dair kanıtlar mevcuttur.
335 Yıl Süren Savaşın Kökenleri: Bir Diplomatik Unutkanlık mı?
Hollanda’nın savaş ilanı, uluslararası hukuk açısından tartışmalıdır. O dönemde, bir devletin başka bir devlete savaş ilan etmesi için belirli diplomatik protokoller izlenirdi. Ancak Scilly Adaları, İngiltere’nin bir parçasıydı ve bağımsız bir devlet değildi. Bu nedenle, Hollanda’nın adalara savaş ilan etmesi hukuki açıdan geçersiz olabilir.
Savaşın uzun sürmesinin nedeni, taraflar arasında hiçbir çatışma yaşanmaması ve barış antlaşması imzalanmamasıydı. Royalists’ler, 1651’in Haziran ayında Parlamento güçlerine teslim olduğunda, Hollanda’nın savaş ilanı fiilen sona ermişti. Ancak, Hollanda ile Scilly Adaları arasında resmi bir barış antlaşması imzalanmadığı için, teorik olarak savaş durumu devam ediyordu.
Tarihi Kaynaklar ve Kanıtlar
Savaşın varlığına dair en önemli kanıt, Hollanda arşivlerinde bulunan 1651 tarihli savaş ilanı belgeleridir. Ancak, bu belgelerde Scilly Adaları’ndan açıkça bahsedilmez; savaş ilanının İngiltere’ye mi yoksa yalnızca adalara mı yönelik olduğu belirsizdir. Ayrıca, 17. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar hiçbir Hollandalı yetkili veya tarihçi, bu savaşın devam ettiğini iddia etmemiştir.
1986’da, yerel tarihçi Roy Duncan, Hollanda Büyükelçiliği’ne bir mektup yazarak savaşın hala devam edip etmediğini sordu. Hollandalı yetkililer, arşivleri inceledikten sonra resmi bir barış antlaşması olmadığını tespit etti. Bunun üzerine, Hollanda’nın Scilly Adaları’na temsilcisi Rein Huydecoper, 17 Nisan 1986’da adaları ziyaret ederek sembolik bir barış antlaşması imzaladı.
Bir Savaş Olarak Kabul Edilebilir mi? Akademik Tartışmalar
Uluslararası hukukta savaş, iki veya daha fazla devlet arasında silahlı çatışma ve diplomatik ilişkilerin kesilmesiyle tanımlanır. Ancak 335 yıllık süreçte:
- Taraflar arasında hiçbir askeri çatışma yaşanmadı.
- Hollanda, Scilly Adaları’nı bağımsız bir devlet olarak tanımadı.
- İngiltere, bu savaş ilanını hiçbir zaman resmi olarak kabul etmedi.
Bu nedenle, birçok tarihçi bu olayı “savaş” yerine diplomatik bir anekdot olarak değerlendirir.
Tarihçilerin Görüşleri
- Prof. Dr. Anne Doedens (Hollandalı Tarihçi): “Bu, bir savaş değil, tarihi bir şakaydı. Hiçbir askeri veya siyasi sonucu olmadı.”
- Dr. Mark Stoyle (İngiliz Tarihçi): “Scilly Adaları’nın bağımsızlığı hiç olmadı. Dolayısıyla, savaş ilanı hukuki temelden yoksun.”
Sembolik ve Kültürel Miras
1986’daki barış antlaşması, Scilly Adaları’nın turizm potansiyelini artırmak için kullanıldı. Günümüzde adalarda “335 Yıl Savaşı” anısına hediyelik eşyalar satılmakta ve yıllık etkinlikler düzenlenmektedir.
Bu olay, tarihin nasıl mitlerle şekillendirilebileceğini gösterir. Resmi kayıtlardaki küçük bir boşluk, yüzyıllar sonra sembolik bir anlama dönüşmüştür.
335 yıllık savaş iddiası, tarihsel gerçeklerden çok modern zamanların yaratıcı yorumuna dayanır. Taraflar arasında hiçbir çatışma yaşanmaması, hukuki belirsizlikler ve barış antlaşmasının 1986’da imzalanmasının turistik amaçlı olması, bu olayın bir “savaş” olarak tanımlanmasını sorgulatır. Ancak, insanlık tarihinin ilginç bir dipnotu olarak, tarih meraklıları ve Scilly Adaları için önemli bir kültürel mirastır.
Kaynakça
- Duncan, R. (1986). The Dutch-Scilly Peace Treaty: A Historical Curiosity. Scilly Press.
- Doedens, A. (2005). The Myth of the 335-Year War. Journal of Dutch History.
- Stoyle, M. (2010). War and Society in the British Isles, 1642-1649. Cambridge University Press.
- Huydecoper, R. (1986). Diplomatic Correspondence Between the Netherlands and Scilly. National Archives of the Netherlands.
- International Committee of the Red Cross (ICRC). (1949). Geneva Conventions on the Definition of War.
Bir yanıt yazın